INFOSTAN VRAĆA STARI SISTEM KNJIŽENJA I STARU KONCEPCIJU IZGLEDA UPLATNICA!
Javno komunalno preduzeće Infostan tehnologije, koje se na teritoriji Beograda bavi objedinjenom naplatom potraživanja za komunalne usluge, objavilo je 1. juna na svom sajtu (http://www.infostan.rs/novosti/vesti/obavestenje-za-korisnike/) kratko ali izuzetno značajno saopštenje o tome da će počev od računa za mesec maj „u nalozima za uplatu koji se dostavljaju uz račun objedinjene naplate i u svrsi uplate i u pozivu na broj navesti konkretan mesec i godinu na koji se račun odnosi“. Obrazloženje glasi: „Na taj način, uplate korisnika od računa za maj 2018. godine neće biti knjižene na najstariji neplaćeni a neutuženi račun kao do sada, već na mesec i godinu za koju je račun ispostavljen, čime će biti postignuta jasna povezanost računa i naloga za uplatu“.
Na sajtu Infostana ova informacija je data sa bezličnim naslovom „Obaveštenje za korisnike“. A taj naslov bi zapravo trebalo da glasi „Infostan vraća stari sistem knjiženja i staru koncepciju izgleda objedinjenih računa“.
Udruženje Efektiva, kao organizacija za zaštitu prava potrošača koje je registrovano pri Ministarstvu trgovine, pisalo je u novembru prošle godine i januaru ove godine, u svojim široko publikovanim tekstovima, da je kod određenih preduzeća – pružalaca usluga od opšteg ekonomskog interesa – ustanovila sisteme automatskog knjiženja uplata potrošača komunalnih usluga na najstarije neizmireno potraživanje.
Efektiva je navela da se sistem sprovodi „preko mesečnih računa sa obmanjujućim izgledom i poziva na broj, a sa ciljem izbegavanja primene pravila o redosledu uračunavanja ispunjenja potraživanja iz člana 312 Zakona o obligacionim odnosima, a time i za izbegavanje primene pravila o zastarevanju potraživanja iz istog zakona.“
Istakli smo sledeći primer: „ Obmanut izgledom prodavčevog računa u kojem je naznačeno da račun važi za konkretnu mesečnu obavezu, na primer za novembar 2017, potrošač veruje da plaća upravo tu obavezu, ali prodavac usluga, manipulišući pozivom na broj, automatski knjiži uplatu na najstariji potrošačev dug koji može biti i zastareo (na primer iz marta 2010). Potom prodavac podnosi privatnom izvršitelju predlog za izvršenje, tvrdeći da potrošač nije platio novembar 2017. Kad potrošač podnese prigovor, prodavac se pravda pred sudom na to da potrošač prilikom uplate nije naznačio za koji mesec tačno plaća i da se stoga ima primeniti zakonska odredba o uračunavanju uplate na najstarije potraživanje, a kao dokaz ističe činjenicu da na priznanici – koja je deo mesečnog računa i pri plaćanju se otcepljuje – nije navedeno na koji se mesec ona odnosi. A kada potrošač pribegne plaćanju opštom uplatnicom i sam navede za koji mesec plaća, prodavac opet knjiži njegove uplate na najstarije potraživanje, zbog primene poziva na broj, koji potrošač prepisuje sa prodavčevog računa. Slično će se desiti i kada potrošač plaća elektronski, sa naznakom uplate. Prema tome, koji god metod plaćanje da izabere, potrošaču će uplata biti proknjižena mimo njene namene zbog obmanjujuće poslovne prakse prodavca (kao oblika nepoštene poslovne prakse) koja je izričito zabranjena članom 17 Zakona o zaštiti potrošača.“
Upravo je Infostan tehnologije bio među najistaknutijim korisnicima ovog sistema, zbog kojeg su se Efektivi javljali, i još se javljaju, građani sa opomenama pred utuženje i rešenjima o izvršenju koja se odnose na mesece koji su uredno i blagovremeno plaćeni.
U najdrastičnijim, i nažalost neretkim situacijama, Infostan traži od potrošača ponovno plaćanje svih meseci iz jednogodišnjeg perioda za koji utužuje ili namerava da utuži, a u opomene pred utuženje čak stavlja i mesece koji nisu dospeli na naplatu.
Obmanjujući sistem automatskog knjiženja uplata, koji se sada ukida, Infostan je uveo u oktobru 2011. godine, na osnovu odobrenja dobijenog u jednom zaključku Gradskog veća.
Tada su sa uplatnica i priznanica uklonjeni nazivi meseca i godina na koje se objedinjeni računi odnose, a uklonjeni su i datumi dospeća obaveza na naplatu. Promenjen je i poziv na broj, tako da se ne razlikuje od meseca do meseca (kao npr na računima operatera telefonije i interneta) već da bude uvek isti.